Türk Silahlı Kuvetlerinde Disiplin Suç ve Cezaları ve Yargı Denetimi Doktora Tez Taslağı Avukatlık Bürosu

Sözleşme ile öngörülen husus, suç ve cezalarla ilgili keyfiliği önleyecek ve herkes için geçerli olacak kuralların konulmasıdır. Bu anlamda objektif ve herkes için uyulması zorunlu yazılı hukuk kurallarının yanında, İngiliz Common Law sisteminde olduğu gibi örf-adet kurallarıyla da suç ve ceza konulması mümkündür[605]. Yeter ki suç ve ceza öngören hüküm açık, anlaşılabilir ve ulaşılabilir olsun. Maddesine göre ulusal hukuk kurallarının yanında sözleşmeler, gelenek ve uygar uluslarca benimsenmiş bulunan genel ilkelerden oluşan uluslararası hukuk kuralları da suç ve ceza açısından bir kaynak değerini taşımaktadır[606]. Maddesinde düzenlenen Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkına, Anayasanın 19 uncu maddesinde[562], de yer verilmesine ve kişi özgürlüğünün ancak mahkeme kararıyla sınırlanabileceğinin belirtilmesine yine Anayasanın 38. Maddesinde[563] İdarenin kişi hürriyetinin kısıtlanması sonucunu doğuran bir müeyyide uygulayamayacağı ifade edildikten sonra, Silahlı Kuvvetlerin iç düzeni bakımından bu hükme kanunla istisnalar getirilebileceğinin aynı şekilde bir Anayasa hükmü ile düzenlenmiş olmasıdır. Her ne kadar  idari kararla kişi hürriyetinin kısıtlanması sonucunu doğuran kural bir Anayasa hükmü olmasa da sınırlamaya bizzat Anayasa kendisi izin verdiğinden ve bu husus da Anayasada açıkça belirtildiğinden artık çatışmayı Anayasa – Sözleşme çatışması olarak kabul etmek gerekir. Maddesindeki “….Silahlı Kuvvetlerin iç düzeni bakımından bu hükme kanunla istisnalar getirilebilir.”  hükmünü anlamsız ve uygulanamaz hale getirmek olacaktır.

• – (1) Sanığın ölümü hâlinde kamu davasınındüşürülmesine karar verilir.
• Maddesinin kapattığını belirterek Anayasaya aykırılık görmemiştir[731].
• (3) Tehdit amacıyla kastenöldürme, kasten yaralama veya malvarlığına zarar verme suçunun işlenmesihâlinde, ayrıca bu suçlardan dolayı ceza verilir.

Suçun, bu fıkranın (b) bendindebelirtilen surette, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumdaolan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadarartırılır. – (1) Başkasını intihara azmettiren, teşvikeden, başkasının intihar kararını kuvvetlendiren ya da başkasının intiharına herhangibir şekilde yardım eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ilecezalandırılır. (4) Yukarıdaki fıkralarda yeralan sürelerin belirlenmesinde suçun kanunda yer alan cezasının yukarı sınırıgöz önünde bulundurulur; seçimlik cezaları gerektiren suçlarda zamanaşımıbakımından hapis cezası esas alınır. (3) Tekerrür hâlinde, sonrakisuça ilişkin kanun maddesinde seçimlik olarak hapis cezası ile adlî para cezasıöngörülmüşse, hapis cezasına hükmolunur. (3) Fiili işlediği sırada onbeşyaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında suç,ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde ondört yıldanyirmi yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde dokuz yıldan onikiyıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Diğer cezaların yarısı indirilir ve buhâlde her fiil için verilecek hapis cezası sekiz yıldan fazla olamaz.

Bu yükümlülüklerini kasten yerine getirmemeleri halinde, bu suç oluşabilir[214]. Mad­desinde, Devlet memurlarından sürekli veya geçici görevle veya yetişme, inceleme ve araştırma için yabancı memleketlerde bulu­nanların Devlet, itibarını veya görev haysiyetini zedeleyici fiil ve davranışlarda bulunmaları yasak kapsamına alınmıştır. Bu yasağa aykırı borçlanmak disiplin suçu olarak düzenlenmiştir. Sözle saygısızlık etmek fiili aylıktan kesme ceza­sını gerektirmektedir. Dolayısıyla, sözle saygısız­lıktan daha ağır olarak nitelenebilecek fiiller küçük düşürücü vasıfta kabul edilmeli ve kademe ilerlemesinin durdu­rulması cezasının uygulanmasına esas alınmalıdır. İşine önem vermeme, işiyle ilgili hususlara karşı ilgisiz olma ve lakayt davranma bu bentteki suçu oluşturur. Aynı şekilde iş sahiplerine karşı böyle bir tutum içine giren memur da disiplin suçu işlemiş sayılır[180]. Devlet memurları, mevzuata uy­gun olarak görevlerini yerine getirmek zorundadırlar. Dolayısıy­la, görevleri ile ilgili talep ve müracaatları zama­nında değerlendirmek ve bu konuda gerekli itinayı göstermek­le yükümlüdürler. Aksine davranışta bulunan memurlara, uyarma cezası verilebilecektir[179]. Maddesinde de belirtildiği gibi, resmi sıfatlarının gerektirdiği itibar ve güvene layık olduklarını, görev içindeki ve görev dışındaki davranışlarıy­la göstermek zorundadırlar[174]. İçHizK’nun 76/1 maddesine göre, nöbet; askerlikte müşterek hizmetlerin yapılmasını ve devamını sağlamak için, bu hizmetlerin belli bir sıra ve süre ile asker kişiler tarafından yapılmasıdır.

(3) Onsekiz yaşını doldurmamışolanların birinci fıkrada belirtilen maksatlarla tedarik edilmeleri,kaçırılmaları, bir yerden diğer bir yere götürülmeleri veya sevk edilmeleriveya barındırılmaları hâllerinde suça ait araç fiillerden hiçbirine başvurulmuşolmasa da faile birinci fıkrada belirtilen cezalar verilir\. Her yatırımınıza ek bonuslar ve cashback fırsatlarından yararlanın. paribahis\. (5) Bu madde gereğince kamudavasının açılmaması veya ortadan kaldırılması, kişisel hakkın istenmesine,malın geri alınmasına ve müsadereye ilişkin hükümleri etkilemez. (3) Cezanın düşmesi şahsîhaklar, tazminat ve yargılama giderlerine ilişkin hükümleri etkilemez. Ancak,genel af hâlinde yargılama giderleri de istenemez. (2) Zamanaşımı süresini geçmemekkoşuluyla bu süre, şikâyet hakkı olan kişinin fiili ve failin kim olduğunubildiği veya öğrendiği günden başlar. – (1) Mahkûmiyet hükmünün infazı için yetkilimerci tarafından hükümlüye kanuna göre yapılan tebligat veya bu maksatlahükümlünün yakalanması ceza zamanaşımını keser. – (1) Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilenhak yoksunluklarının süresi ceza zamanaşımı doluncaya kadar devam eder. (5) Ceza zamanaşımı, hükmünkesinleştiği veya infazın herhangi bir suretle kesintiye uğradığı gündenitibaren işlemeye başlar ve kalan ceza miktarı esas alınarak süre hesaplanır. (4) Türleri başka başka cezalarıiçeren hükümler, en ağır ceza için konulan sürenin geçmesiyle infaz edilmez. (2) Fiili işlediği sırada onikiyaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, busürelerin yarısının; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamışolan kişiler hakkında ise, üçte ikisinin geçmesiyle ceza infaz edilmez. (2) Fiili işlediği sırada onikiyaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, busürelerin yarısının; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamışolan kişiler hakkında ise, üçte ikisinin geçmesiyle kamu davası düşer.

Bunun neticesinde de askerler, askerlik hizmeti esnasında verilen görev ve emirleri yerine getirirken dinî inanç ve kanaatleri doğrultusunda tarafgir hareket edemeyeceği gibi, askerlik için elzem birlik ve beraberlik prensibi ve disiplin esası gereği bu konulardaki düşüncelerini açıklayamaz. Örnek vermek gerekirse, askerler dinî inançlarına uygun bir kıyâfet giydirilmesini isteyemez veya askerî üniformayı giymeyi reddedemezler[621]. Bu yüzden kural olarak idari işlemler ve dolayısıyla da disiplin hukukuna ilişkin uyuşmazlıklar kapsam dışında kalmaktadır[581]. Bendine göre, her şahıs gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili uyuşmazlıklar gerek cezai alanda kendisine yöneltilen bir isnadın esası hakkında karar verecek olan yasal, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından, davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve aleni surette dinlenmesini istemek hakkına sahiptir[579]. Maddesine göre üstler emri altında olmazsa bile astlarını geçici olarak tutuklayabilirler. Maddesi ihlal edilemeyeceğinden, bu üstün rütbesinin tutukladığı asta ceza vermeye elverişli ve yeterli olması şarttır. Buna göre üstle ast arasında maiyet, nevi, süre, miktar, rütbe ve görev bakımından uygun ilişkinin bulunması gerekir. Amir statüsünde olmayan üst, rütbesinin ceza vermeye elverdiği statüdeki astını tutuklayabilir. Oda hapsi disiplin cezasının kişi özgürlüğünü sınırlayan bir ceza olması nedeniyle, sözleşmenin 5. Maddesinde sayılan haller ve usuller kapsamında sayılabilecek bir sınırlama olup olmadığı açıklığa kavuşturulmalıdır.

“Hizmet dışında Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak” (657 SK m.125/B-d). “Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kusurlu davranmak” (657 SK m.125/B-a). “Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kayıtsızlık göstermek veya düzensiz davranmak” (657 SK m.125/A-a). Bir program tamamen veya kısmen destek görmüşse, bu husus programın başında, program içindeki reklam kuşaklarına giriş ve çıkışta ve programın sonunda uygun ibarelerle belirtilecek. ANKARA – Medya kuruluşlarında, toplam yabancı sermaye payı, ödenmiş sermayenin yüzde 50’sini geçemeyecek. Yabancı bir gerçek veya tüzel kişi, en fazla iki medya kuruluşuna doğrudan ortak olabilecek. (5) Dördüncü fıkrada yazılıfiil, bir yabancı ile anlaşma sonucu işlenmişse ceza yarısı; düşmanla anlaşmasonucu işlenmiş ise bir katı oranında artırılır. (3) Suç savaş hâli dışındaişlendiği takdirde, bu nedenle kovuşturma yapılması Adalet Bakanının izninebağlıdır. (3) Bu suçtan dolayı kovuşturmayapılması, Adalet Bakanının iznine bağlıdır. (2) Sağlık mesleği mensubudeyiminden tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti verendiğer kişiler anlaşılır.

Birçok tartışma, çekişme, kutuplaşma, yargı bağımsızlığına ve tarafsızlığına gölge düşürecek iddialar ortaya atılsa da, yargı mensuplarının özlük hakları ile ilgili karar veren Yüksek Kurulun üyelerini, yargıç ve savcılarının seçmesi usulünden asla vazgeçmemek gerekir. Bu yöntem demokratiktir, çünkü yargı mensubu, kendisi ile ilgili karar verecek Kurulda görev alacak üyeyi doğrudan seçip belirleyebilmektedir. Hiçbir bahane, özellikle de yargıda kutuplaşma ve hizipleşme olduğundan bahisle, doğrudan seçim usulünün terk edilip eski usule veya RTÜK modelinde olduğu gibi Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kurul üyelerini seçmesi usulüne geçilmesi kabul edilemez. Meclisin seçimi, “milli iradenin ve dolayısıyla halkın iradesinin tecellisi olacağı” gerekçesi, HSYK seçimi için yeterli görülemez. Sürekli değişikliğe uğrayan Türk Ceza Kanunu′nun “Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar” başlığı altında yer alan cinsel saldırı ve çocukların cinsel istismarı suçları da bu değişikliklerden nasibini almıştır.